Cùng với những yếu tố môi trường, có những yếu tố sức khỏe có thể ảnh hưởng đến ngôn ngữ:
5) Thính giác tốt là một yếu tố rất quan trọng trong việc ngôn ngữ nhận thức. Trẻ tập nói cần có thính giác tốt và ổn định. Những trẻ bị viêm tai thường xuyên sẽ không nghe rõ, và việc này có thể ảnh hưởng đến khả năng phát âm và học hỏi từ vựng của trẻ. Cha mẹ nên theo dõi sức khỏe tai của trẻ với bác sĩ tai mũi họng hoặc bác sĩ về thính giác để dự phòng và chữa viêm tai cũng như đo thính giác sau khi hết viêm.
6) Để phát triển lời nói, trẻ cần phải có kết cấu và bắp cơ miệng bình thường. Những trẻ bị yếu bắp cơ miệng hoặc khó phối hợp cử động miệng vẫn có thể phát triển ngôn ngữ diễn đạt. Trong khi tập nói, nhiều trẻ tập diễn đạt qua hình ảnh, cử chỉ, và ký hiệu. Nhiều cha mẹ lo sử dụng hình ảnh, cử chỉ, và ký hiệu sẽ ngăn cản việc tập nói. Nhưng theo các nhà nghiên cứu, việc sử dụng hình ảnh và ký hiệu để tập giao tiếp sẽ giúp cho trẻ xây dựng một nền tảng ngôn ngữ vững chắc và lâu bền. Nhiều cha mẹ có trẻ tập giao tiếp qua hình ảnh và ký hiệu cho biết đó là những phương pháp củng cố việc tập nói.
7) Sức khỏe não của trẻ rất quan trọng trong sự phát triển toàn diện nói chung và sự phát triển ngôn ngữ nói riêng. Nếu trẻ bị vấn đề não do vấn đề y khoa hoặc tai nạn, cha mẹ nên theo dõi sức khỏe não với bác sĩ để xác định sự an toàn của não. Nhiều trẻ sinh ra bị chậm về trí tuệ như trẻ có bệnh Down, bại não, hoặc chậm phát triển toàn diện. Tuy vậy, trẻ chậm phát triển trí tụê vẫn có khả năng phát triển ngôn ngữ. Trẻ sẽ cần trị liệu một cách thường xuyên, đều đặn, và đặc biệt để khai thác tất cả khả năng cá nhân.
Trước khi trẻ biết nói, có một số kỹ năng trẻ cần phát triển. Phần này sẽ giới thiệu những kỹ năng gọi là ‘không lời’ (nonverbal) hoặc ‘tiền nói’ (preverbal). Bài thuyết trình kế tiếp nhằm giúp trẻ phát triển những kỹ năng này:
Trẻ cần phải biết cách vận dụng đồ vật. Bình thường, trẻ em phát triển qua những bước này:
Biết đồ vật vẫn còn tồn tại tuy không còn thấy nữa.
Chơi với tất cả đồ vật một cách giống nhau, ví dụ như bỏ đồ chơi vào miệng.
Chơi với đồ vật theo hình dáng/chức năng (đẩy cho xe chạy, chải tóc cho búp bê, ném banh, v.v.)
Chơi với hai đồ vật cùng một lúc (quậy muỗng trong ly, cho búp bê bú bình sữa)
Chơi theo trình tự, nghĩa là chơi có bước 1, 2, 3 (cho búp bê bú, lau miệng cho búp bê, và đặt búp bê trên giường ngủ)
2) Trước khi nói, bình thường trẻ biết kêu ra tiếng, bập bẹ và nói líu nhíu.
3) Khả năng bắt chước. Ban đầu trẻ có thể bắt chước hành động như nhảy lên nhảy xuống. Sau đó trẻ sẽ bắt chước những hành động tay như vẫy tay và vỗ tay. Dần dần trẻ sẽ bắt chước tiếng người khác: a a, ba ba.
4) Kỹ năng nhìn vào đồ vật mà người khác đang chú ý.
5) Kỹ năng chỉ vào đồ vật để làm người khác chú ý. Những trẻ biết đọc ý người khác sẽ bắt được ý nghĩ của người khác và giao tiếp dễ dàng hơn.
6) Kỹ năng luân phiên.
Tôi vừa nói về những vấn đề cơ bản trong việc phát triển ngôn ngữ trẻ em. Xin qúy vị đọc tờ tóm tắt về “Các giai đoạn giao tiếp” để xem con mình hiện trong giai đoạn nào. Bài thuyết trình kế tiếp nhằm giúp trẻ em chưa biết nói phát triển những kỹ năng tiền nói.
.jpg)
